W realiach życia codziennego a gospodarczego w szczególności, może dojść do sytuacji w której wobec braku zapłaty kierujemy sprawę do sądu i często uzyskujemy korzystny dla nas wyrok. Co jednak kiedy nasz dłużnik, zamiast spłacić to co nam się słusznie należy, najzwyczajniej pod słońcem umrze? Czy nasze wierzytelności przepadają? Czy nie egzekwowane w postępowaniu komorniczym wartości można jeszcze odzyskać? Na te pytania znajdziemy na szczęście pocieszające odpowiedzi, aczkolwiek droga do naszych pieniędzy znacznie się wydłuży.
Wyrok nie podparty trwającą egzekucją, należy skierować przeciwko spadkobiercom dłużnika. Nie oznacza to jednak automatycznie będzie można skierować do nich komornika. Spadkobiercy muszą wszcząć postępowanie spadkowe, bądź uzyskać notarialne poświadczenie dziedziczenia, jeżeli jest prawnie osiągalne. Jednakże w sytuacji w której (możliwe że znając stan spraw spadkodawcy), nie przystąpią do tych czynności, musimy wytoczyć przed sądem taką sprawę za nich, powołując się na ważny interes prawny. Podobna sytuacja prawna będzie w przypadku gdy nie znamy spadkobierców i musimy dopiero ich ustalić. Warto zwrócić uwagę, że idąc do sądu po stwierdzenie nabycia spadku, musimy sami wskazać kto powinien wziąć udział w postępowaniu jako potencjalny spadkobierca.
Sytuacja się skomplikuje jeżeli spadkobiercami okażą się małoletni lub spadkobiercy nie przyjmą (odrzucą) spadku. W pierwszej sytuacji dzieci chronione są zasadą, że przyjmują spadek z dobrodziejstwem inwentarza (czyli do wysokości aktywów spadkowych), a ponadto na decyzje ich opiekunów prawnych co do przyjęcia spadku, jego odrzucenia bądź podziale, będzie miał wpływ sąd rodzinny. Jeżeli spadkobiercy spadek odrzucą, a uczynią to z tzw. szeroko rozumianym „pokrzywdzeniem wierzyciela” (jeżeli odrzuceniem uniemożliwią zaspokojenie się z istniejącego majątku i pogłębili swoją niewypłacalność), należy pozwać ich o uznanie odrzucenia spadku za bezskuteczne. Mamy na to termin 6 miesięcy od dowiedzenia się o odrzuceniu spadku, nie później jednak niż 3 lata.
Gdy już spadkobiercy zostaną jasno wskazani, należy posiadany wyrok przeciwko zmarłemu obrócić przeciw nim. Należy wystąpić o orzeczenie sądu uprawniające do egzekucji wobec spadkobierców. Ważne jest aby tytuł egzekucyjny wynikający z orzeczenia obejmował wszystkich, dopiero wtedy komornik może przeciwko nim podjąć czynności.
