Sporządzenie aktu notarialnego to najdonioślejszy sposób działania notariusza, zwanego też w południowych częściach Polski, rejentem. Dla wielu zwykłych obywateli kontakt z prawem cywilnym przejawia się właśnie w postaci bycia podmiotem aktu, oraz uczestnikiem jego tworzenia. Jest to zatem najważniejsza forma czynności prawnej w obrocie, zresztą ustawodawca przewiduje dla niej najcięższy kaliber umów i generalnie ustanawiając ją w pozycji dominującej nad mniej sformalizowanymi trybami „zdarzeń cywilnych”.
Akty sporządza się w kancelariach notarialnych, po wcześniejszym przygotowaniu jego treści i umówieniu terminu podpisania. W wyjątkowych sytuacjach, kiedy wynika to z okoliczności takiego zdarzenia, akt może zostać sporządzony poza kancelarią (w szpitalu w przypadku ciężkiej choroby, w sytuacji w której liczba uczestników aktu przekracza pojemność kancelarii, itp.), lecz decyzja zostaje do wyłącznej zgody notariusza.
Typowym aktem notarialnym jest umowa przeniesienia własności nieruchomości. Co do których zresztą, prawo zastrzega wyłącznie formę aktu dla ich ważności. Zatem jeżeli nabywamy mieszkanie od dewelopera, bądź zapisujemy wnuczce dom, musimy stawić się w u notariusza. Tam zostanie sprawdzona tożsamość osób stających do aktu – czyli stron umowy. Sprawdzenie opiera się na wylegitymowaniu dokumentem tożsamości (dowodem osobistym bądź paszportem), bądź badanie pisemnego pełnomocnictwa. W tym drugim przypadku należy pamiętać, że pełnomocnictwo w takiej sytuacji (inaczej niż przy zwyczajnych pisemnych formach umów) musi też mieć postać aktu notarialnego.
Partner materiału: akt notarialny
Notariusz sprawdza czy umowa zawiera wszystkie niezbędne elementy, potrzebne do ważności prawnej. W przypadku gdy treść aktu notarialnego miałby naruszać prawo, być rażąco niekorzystny dla jednej ze stron, bądź prowadzić do obejścia zasad współżycia społecznego, notariusz ma prawo, a nawet obowiązek, odmówić podpisania takiego aktu.
Za swoje czynności notariusz pobierze określone w taksie notarialnej wynagrodzenie. Jego wysokość wynika z typu sprawy i najczęściej od wartości umowy. Taksa przewiduje maksymalne stawki, więc możliwe jest wynegocjowanie niższego wynagrodzenia bezpośrednio z notariuszem. Dodatkowo zostaną pobrane niezbędne opłaty sądowe (np. do wniosku o wpis nowego właściciela do Księgi Wieczystej), oraz podatek od czynności cywilno-prawnej PCC, który notariusz odprowadzi do właściwego Urzędu Skarbowego. Ponadto wynagrodzenie notarialne jest obciążone 23 % stawką VAT, a wydanie odpisów aktu wymaga uiszczenia niewysokiej opłaty kancelaryjnej.
