W procesie karnym jako obrońca będzie mógł występować jedynie adwokat, którego ustanawia się przez udzielenie mu stosownego pełnomocnictwa do działania w danej sprawie.
W przypadku, gdy podejrzany jest tymczasowo aresztowany ustanowieniem obrońcy w jego imieniu może się zająć ktoś inny. Obrońca, który będzie ustanowiony przez bliskich oskarżonego powinien przedstawić prokuratorowi stosowny druk pełnomocnictwa do obrony podejrzanego i dzięki temu będzie mógł uzyskać możliwość spotkania z podejrzanym, który wtedy będzie mógł takie pełnomocnictwo podpisać, ewentualnie może je wypowiedzieć i postarać się o ustalenie innego obrońcy dla siebie. Podejrzany, który jest tymczasowo aresztowany będzie mógł także samodzielnie skontaktować się korespondencyjnie z adwokatem i prosić go o prowadzenie danej sprawy przed sądem. Trzeba w tym miejscu znaczyć jednak, że korespondencja osoby podejrzanej i tymczasowo aresztowanej może być kontrolowana przez prokuratora, który dane śledztwo będzie prowadził w okresie 14 dni od momentu tymczasowego aresztowania podejrzanego. Obrońca z urzędu Każdy podejrzany ma również taką możliwość, by wystąpić ze specjalnym wnioskiem o ustanowienie dla siebie obrońcy z urzędu, o ile będzie w stanie wykazać, że nie ma możliwości, by ponieść koszty związane z ustanowieniem obrońcy i to bez uszczerbku dla siebie i dla utrzymania swojej rodziny. W procesie karnym mamy różne sytuacje, w których obrona będzie obowiązkowa i podejrzany będzie musiał mieć wyznaczonego obrońcę. Z drugiej strony są takie sytuacje, w których taka obrona nie będzie konieczna i podejrzany będzie sam decydował czy chce z niej korzystać. Tutaj można mówić o obronie fakultatywnej. W przypadku obrony fakultatywnej można raczej mówić o prawie podejrzanego, który może ale nie musi decydować się na to, by korzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w swojej sprawie. Gdy obrona ma charakter obligatoryjny to będzie to sytuacja, w której pomoc obrońcy profesjonalnego jest konieczna, nawet jeśli osoba podejrzana tego nie chce. Jeśli w przypadku obrony obligatoryjnej sąd nie wyznaczy obrońcy to będzie to jedna z przyczyn bezwzględnych, które mogą zagwarantować uchylenie wyroku, gdy zostanie złożona apelacja przez osobę podejrzaną.
Obrona obligatoryjna jest konieczna w następujących sytuacjach, gdy oskarżony jest: nieletni, głuchy, niemy, niewidomy, a także gdy są wątpliwości co do jego poczytalności Podobnie sąd może nakazać obronę obligatoryjną, jeśli będzie stwierdzał, że sprawa ma bardzo skomplikowany charakter, jeśli chodzi o sprawy pod kątem dowodowym i prawnym oraz gdy oskarżony to osoba bezradna za czym może iść naruszenie jego praw. Oskarżony powinien mieć także obrońcę, które będzie się toczyło postępowanie przed Sądem Okręgowym występującym jako sąd I Instancji a osoba oskarżona ma zarzucone popełnienie zbrodni bądź też jest to osoba pozbawiona wolności. W takich przypadkach również będziemy mogli mówić o obronie, która będzie miała charakter obligatoryjny i będzie musiała zostać ustanowiona.
